En toen waren er nog drie

Juli vorig jaar kregen wij zes kuikens van het ras Bielefelder. Na verloop van tijd kwamen we er achter dat het twee hennen en vier hanen waren. Niet echt een wenselijke situatie als het om eierenleggers gaat. Maar goed het is zoals het is en van kippen geen verstand dus wachtten wij rustig af wat komen ging.

De twee verkochte hanen

Vanaf half januari gingen de hennen eieren leggen en konden we voor het eerst onze eigen eitjes eten. Wat een belevenis. Maar al rap was er reuring in het kippenhok. De hennen hadden geen leven met de overmacht aan hanen. Een van de beide hennen was op zeker moment zo toegetakeld dat haar nek kaal was. Dus moest er wat gebeuren om de rust te herstellen.

Eind januari schreef ik op mijn blog dat we hanen te koop hadden. Geen enkele reactie. Blijkbaar de verkeerde doelgroep en het verkeerde medium. Maar ik vond het toch wat ver gaan om ze op Marktplaats te zetten. Wie weet wat er op af komt en wat er van de hanen terecht komt. Maar ten einde raad heb ik vorige week toch maar een bericht geplaatst dat we Bielefelder hanen te koop hadden.

Binnen een dag hadden we drie reacties. Iemand deed een bod onder de vraagprijs, dat voelde niet goed. Maar gelukkig waren er twee liefhebbers aan wie we de afgelopen dagen de hanen hebben kunnen verkopen. De werking van Marktplaats is weer eens bewezen en mijn vertrouwen gegroeid.

Door de veranderingen in het kippenhok legden de hennen geen enkel ei. Ze waren van de leg. Maar gelukkig moeten ze op zeker moment toch hun ei kwijt en hadden wij weer een vers eitje bij het ontbijt. Waarmee de herkomst van twee spreekwoorden in de praktijk bewezen werd.

De alfahaan hebben we gehouden. De tweede en derde haan in rangorde hebben een mooie bestemming gekregen. Allebei zijn ze nu de trotse haan van een toom Bielefelder kippen. Ik ben er blij om. De laatste haan die we kwijt wilden was Minkukel waarover ik eergisteren al een blogje schreef. Met de ene haan en de twee hennen is de rust in het kippenhok weergekeerd.

 

De minkukel

Een van onze hanen is altijd al de kleinste geweest. Het is niet verwonderlijk dat hij onderaan de pikorde staat, maar wel weer boven de hennen. Dat is vooral goed te zien bij het voeren. Toen we hem kregen was hij al wat kleiner. Inmiddels is hij wel groter dan de hennen, maar je ziet het verschil met de andere hanen. Het lijkt wel alsof hij niet is volgroeit. Zijn staart is ook een flink stuk kleiner en eigenlijk maar een zielig dotje ergens achterop. Het zou niet opgevallen zijn als je niet beter weet, maar Bielefelder hanen hebben een flinke verentooi achter op hun kont.

Minkukel – hij is niet meer.

Als deze haan tot vleeskip in de industrie groot gebracht had moeten worden was hij vast voortijdig uitgeselecteerd en waarschijnlijk niet ouder geworden dan een paar dagen. Wat er met de mislukte kippen gebeurt wil je niet weten.

De mislukte haan heeft inmiddels de naam ‘Minkukel’ gekregen. Wist je trouwens dat deze term bedacht is door Maarten Toonder voor zijn strip Tom Poes? Inmiddels staat minkukel voor sufferd. En dat doet onze haan geen recht, want een sufferd was hij niet, slechts wat klein van stuk. Zo’n naam sluipt er gewoon in. Misbaksel had ook gekund, maar op de een of andere manier past Minkukel helemaal bij hem. Ook zijn gekraai lijkt nergens op. So far so good.

Tot deze week. Op een middag lag er een flinke hoeveelheid veren bij het hok. Eerst denk je nog dat er een aan de rui is maar dat bleek niet het geval. Tot mijn grote schrik was een van de hennen achterop haar nek helemaal kaal geplukt. Daar kwam het verenpak dus vandaan. En het doet vermoedden dat onze minkukel daar achter zit. Hij, als onderste in de hanen pikorde, wreekt zich vervolgens op de hennen en dat gaat er niet zachtzinnig aan toe. Ook de hanen onderling kunnen er wat van.

Het hanenoverschot noopt tot het nemen van maatregelen. Zo gaat het echt niet langer met twee hennen en vier hanen. Toch ben ik aan ze gehecht dus is het lastig ze weg te doen. Maar nood breekt wet dus heb ik de hanen op marktplaats gezet. Op andere manieren is het ons niet gelukt ze elders onder te brengen. Marktplaats werkt dat is duidelijk aan de reacties. Binnen een dag twee hanen verkocht. Kopers wil ik niet opschepen met minkukel, hoewel hij toch in vergelijking met menig haan van ander ras een flinke jongen is, hij is en blijft een misbaksel.

Omdat wij zelfvoorzienend willen worden wil ik ook mijn eigen kippen kunnen slachten. In vroeger tijden deden mensen niet anders, dus moet het er toch een keer van komen. Gelukkig hebben wij iemand die ons dat wel wil leren. Vanochtend was het zover en moest minkukel er aan geloven. Gelijk uit het nachthok hebben we hem gegrepen en heeft hij helaas zijn laatste kukeltje laten horen. De natuur is wreed. De mens ook. Maar we troosten ons met de gedachte dat hij ruim 8 maanden een fantastisch leven heeft gehad.

Hier nog een ode aan Minkukel: hij heeft een mooi leven gehad!

Minkukel

 

Bielefelder hanen te koop

In juli hebben kregen wij zes kuikens van het geslacht Bielefelder, die inmiddels na een half jaar tot zeer fraaie en grote kippen zijn uitgegroeid. Van de zes kuikens waren er twee hennen en vier hanen. Het is de bedoeling dat we eieren gaan krijgen, met twee hennen lukt dat wel maar meer hennen zou welkom zijn. En vier hanen die inmiddels al behoorlijk hebben leren kukelen is wat druk.

Kijk mij eens mooi wezen!

Zeker nu de hennen de eerste paar eitjes gelegd hebben begint er een waar slagveld te ontstaan. De hennen worden voortdurend besprongen en rennen geregeld door de tuin op zoek naar een beschutte plek. Bovenop de ren zijn ze redelijk veilig. De hanen zijn namelijk zo zwaar geworden dat ze moeilijk op de ren kunnen springen.

Ook de hanen onderling maken ruzie. Het is zo nu en dan echt vermakelijk hoe twee hanen achter elkaar aanrennen. Niet even een kwestie van wegjagen, nee de gehele tuin door. De alfahaan laat zich gelden en de andere drie lopen er een beetje verloren bij. Dus willen we drie hanen kwijt. Het liefst geruild tegen hennen. Wie kan ons helpen? Het gaat om raszuivere Bielefelder hanen.

Bielefelders zijn dubbeldoel rassen, dat houdt in dat ze goed eieren leggen en ook geschikt zijn voor de vleesconsumptie. Bij ons zijn ze volledig biologisch gevoerd. Ook onze tuin is volledig biologisch, wij werken zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Ze hebben volledig vrije bewegingsruimte en zitten alleen ’s avonds in een gesloten hok.

Het was tot voor kort redelijk lastig om de kippen te fotograferen, maar de laatste weken lukte het steeds beter vooral als het richting voedertijd liep. Zelfs een van de hennen – die redelijk schuw zijn en meestal uit de buurt blijven – kwam steeds nieuwsgierig naar mij toe, pikkend naar de camera en naar mijn ring. Hierbij een serie foto’s.

Heb je interesse of ken je iemand die interesse heeft in een Bielefelder haan laat het dan weten. En heb je een Bielefelder hen te ruil of te koop dan zijn wij ook geïnteresseerd. Laat een bericht achter of stuur mij eventueel een mail naar jolanda.verburg11@gmail.com

 

Haan in de sneeuw

Hen en haan

De nieuwsgierige hen

Bielefelder haan met hen

2 hanen

Onze kat heeft ontzag voor de hanen

 

Kan je een bevrucht ei eten?

Afgelopen zaterdag was ik de hele dag weggeweest en het was al donker toen ik thuis kwam. Mijn zoon zou de kippen voeren had hij toegezegd. Bij thuiskomst vertelde hij dat er vlak bij het kippenhok een ei lag, weliswaar kapot. “Ja, maar ik heb vanmorgen nog wat eierschalen bij het hok uitgestrooid, dus dat kan kloppen”, zei ik. Omdat het al te donker was kon ik geen ei ontdekken. En daarmee was de zaak afgedaan.

Het eerste (hele) ei

De volgende ochtend kwam mijn man triomfantelijk met een lichtbruin ei aanzetten. “Kijk de kippen hebben een ei gelegd!” zei hij. Bij nadere inspectie vond ik inderdaad dicht bij het hok het kapotte lichtbruine ei, precies zoals mijn zoon gezegd had. Dus toch. En gisteren vond hij in het hok weer een ei, het was nog warm. Ze zijn dus aan het leggen! Leuk hoor.

Mijn man zei gelijk dat die eieren mogelijk bevrucht zijn dus niet eetbaar. Tenslotte hebben twee hennen en vier hanen en is dus de kans daarop groot. Ik heb nooit kippen gehad dus weet eigenlijk niet hoe het zit. Bij de meeste kippenbedrijven lopen natuurlijk geen hanen en leggen de kippen volop eieren voor de consumptie. “Ja, maar jullie hadden toch vroeger ook kippen en hanen die gewoon her en der rondliepen. En die eieren aten jullie toch ook?” opperde ik. Het is duidelijk dat hij in zijn jeugd gewoon eieren gegeten heeft zonder dat dit ooit een issue geweest is. Het zijn juist de gewone alledaagse dingen waar je nooit over na hoeft te denken, die toch heel bijzonder zijn.

Om er zeker van te zijn hoe het nu zit heb ik het kippenboek er op nageslagen en las het volgende:
“Direct na het leggen is er geen waarneembaar verschil tussen een bevrucht en een onbevrucht ei, ook niet wat de smaak betreft. Pas als de hen begint te broeden worden er in het ei bloedvaatjes gevormd en ontstaan op den duur kuikens*.” Het is wel van belang zo snel mogelijk de eieren te rapen en te laten afkoelen, waardoor ze lang houdbaar zijn ( tot twee weken) en de kip geen kans krijgt te gaan broeden. We hebben nu twee kakelverse eitjes van onze Bielefelderhennen, zodra we er vier hebben gaan we ze proeven.

*Bron: Dumonts kleine kippen lexicon – Tobias Pehle & Yara Hackstein; 2e druk 2010, Rebo Productions b.v., Lisse

 

Wat hebben kippen en dinosauriërs met elkaar gemeen?

Afgelopen week las ik in een artikel dat de kip afstamt van de Tyrannosaurus Rex, ook wel T-Rex genoemd. Een van de meest agressieve dinosauriërs die ooit heeft geleefd en die steevast voorkomt in een film over dinosauriërs. In eerste instantie kon ik mij wel vinden in die gedachte. Onze Bielefelder hanen worden namelijk met de dag agressiever, niet alleen naar elkaar maar ook naar mij.

Bielefelder haan met hen

Een van de hanen heeft het voortdurend op mijn blauwe klompen voorzien en zodra ik langsloop grijpt hij er naar en hangt vervolgens in mijn broekspijp. Een van de andere hanen vindt het niet fijn als ik de etensbak kom ophalen, terwijl ik deze alleen kom halen om te vullen. De eerste keer dat hij mij pikte had ik het bloed in mijn hand staan, dus doe ik sindsdien handschoenen aan. Hierbij doemt het gezegde op “Don’t bite the hand that feeds you”, maar dat is een wijsheid die blijkbaar aan hem voorbij is gegaan. Na het lezen van het artikel bekeek ik de kippen met geheel andere ogen.

Dus een mooie aanleiding om een blogje te schrijven over het feit dat de kip afstamt van de T-Rex. Maar voordat ik iets opschrijf wil ik het wel graag zeker weten. En wat blijkt: het is helemaal niet het geval. Een kort onderzoekje op internet leidde de kip niet terug tot de dinosauriërs maar tot het geslacht van de Bankivahoen, een hoender oftewel een vogel. Ze hebben wel een gezamenlijke voorouder, maar de kip stamt niet rechtstreeks van de agressieve dino af.

Dat de kippen van vogels afstammen klinkt een stuk aannemelijker. De hennen kunnen inderdaad aardig vliegen. De hanen daarentegen zijn te log en te zwaar om te vliegen. Gelukkig maar want de overdaad aan hanen doet de hennen geen goed dus zoeken de dames het geregeld hogerop. De ideale situatie is natuurlijk 1 haan bij meerdere hennen, dus gaan we binnenkort op zoek naar hennen in ruil voor een haan. Mocht je iemand weten die raszuivere Bielefelders wil ruilen of (ver)kopen dan houden we ons aanbevolen.

Kippen en pompoenen

Kippen zijn alleseters. Daar heb ik nog weinig ervaring mee maar ik begin in te zien wat er mee bedoeld wordt. Kippen en pompoenen gaat niet echt samen, althans in mijn optiek. In deze tijd van het jaar wanneer de pompoenen rijp zijn stal ik ze gezellig uit naast het huis. Ik moet toch laten zien wat ik te koop heb. Maar na een paar dagen blijkt dat de kippen de pompoenen ook wel erg leuk vinden, of liever gezegd ‘lekker’.

Mijn zoon kwam mij waarschuwen: “Mam, weet je dat de kippen aan je pompoenen eten?” “Nee, toch?” bracht ik uit, “Heb je dat wel goed gezien dan?” “Ja, echt waar, ga zelf maar kijken er zitten gaten in!” benadrukte hij. Potjandorie, het zal toch niet. Dus ging ik op onderzoek uit om met eigen ogen te constateren dat hij gelijk had. Daar gaat mijn handel. Een hele serie pompoenen onverkoopbaar!

Om de schade te beperken hebben wij de overige pompoenen voor de veiligheid maar wat hoger gelegd. Een oud kastje uit de schuur doet nu dienst als uitstalling voor de pompoenen. Een pompoen had al zo’n groot gat, geen redden meer aan, dus die heb ik maar naast het kippenhok gelegd. Binnen een uur was het gat dubbel zo groot en konden ze bij de pompoenpitten.

Bij ons aan de overkant staat maïs en zo nu en dan vind ik een half aangevreten maïskolf in de berm. Waarschijnlijk door de vogels meegenomen, een ander dier kan ik niet bedenken. De eerste keer legde ik de kolf in de kippenren waarop mijn man zei: “Dat is toch veel te hard voor de kippen.” Tja wellicht, maar het is het proberen waard, tenslotte zitten er ook stukjes maïs in het voer. Nou binnen een mum van tijd hadden ze de maïskolf soldaat gemaakt en lag er alleen nog het hart van de kolf.

Ik verheug mij nu al op de eieren die ze gaan leggen. Ik hoop dat ze lekker smaken. Betere kwaliteit eieren zijn er volgens mij niet. Ze scharrelen de hele dag en krijgen daarnaast nog een diversiteit aan voer van topkwaliteit. We gaan het zien. Het is nu wachten op het eerste ei dat al na ca. 4 maanden gelegd kan gaan worden.

 

Kippen knuffelen

Nu de ren klaar is hebben we meer gelegenheid om de kippen individueel te verzorgen. Afgelopen weekend hebben we een voor een de kippen opgepakt en hun poten met olie ingesmeerd. Dit voorkomt dat ze kalkpoten krijgen, een aandoening waar veel problemen uit voort kunnen komen. We willen ze zo tam mogelijk zien te krijgen, zodat we ze op ieder gewenst moment kunnen oppakken. Om dat te realiseren zijn we al vanaf de eerste dag begonnen om de kippen regelmatig vast te pakken. Als klein kuikentje is dat natuurlijk geen probleem maar inmiddels hebben ze behoorlijk grote en scherpe poten, dan is het echt uitkijken geblazen.

Onlangs stond er in de krant een artikel met de kop: “Kippen die niet bang zijn voor mens worden groot”, dat trok natuurlijk direct de aandacht. Uit Zweeds onderzoek blijkt dat kippen die niet bang zijn voor mensen sneller groeien en de grootste eieren leggen. Niet alleen is het handig voor de verzorging als ze wat tam zijn maar het levert dus ook een positieve bijdrage aan de productie. Een reden te meer om door te gaan op de ingeslagen weg.

Inmiddels is het kippen knuffelen een dagelijks ritueel. Het is ongelooflijk leuk om te doen. Nadat ze aan het begin van de avond een uurtje vrij rond hebben gelopen is het weer tijd om ze in het hok te krijgen. Dat lukt alleen door ze te lokken met voer. Net voor het voeren zijn ze erg aanhankelijk en redelijk makkelijk te vangen. De hanen laten zich makkelijker oppakken dan de hennen. Bij het insmeren van de poten was het lastig om de laatste hen, de meest schuchtere van het stel, te pakken te krijgen. Onder luid protest is het uiteindelijk toch gelukt en ging ook zij met glanzend geoliede poten het hok in.

 

De moederkloek

De kuikens zijn geen kuikens meer. Onze katten, die aanvankelijk de kuikens in sluipgang benaderden omdat ze er als smakelijke hapjes uitzagen, hebben inmiddels een heilig ontzag voor de kippen. Niet alleen zijn de kippen nu groter dan de katten, maar ze zijn ook nog eens met z’n zessen! En pikken dat ze kunnen….. dat heb ik inmiddels zelf al ervaren.

Ze zijn wel heel vertederend. ’s Morgens vroeg laten we ze even een uurtje loslopen. Op hoge poten stuiven ze door de tuin op zoek naar lekkere hapjes. Dat is gelijk ook voor mij het moment om in alle vroegte even door de tuin te lopen om te zien hoe de moestuin erbij ligt. Het moment ook om wat ongewenst onkruid te verwijderen, de kas water te geven en eventueel wat te oogsten.

De kippen beschouwen mij als moederkloek, met dat verschil dat ik niet bovenop ze gaat zitten natuurlijk. Als ik in de tuin zit te wroeten om onkruid weg te halen doen ze mij gelijk na. Ook drentelen ze bij mij in de buurt want zodra ik de grond beroer komt er altijd wel een worm tevoorschijn. Een smakelijk hapje voor de kippen. Tot mijn grote genoegen zijn ze ook dol op slakken. Vorige week was ik wat minder blij want toen had een van de hanen een pad te pakken. Net als de kippen zijn padden ook dol op slakken, die willen we dus niet kwijt. Maar ja, de natuur hou je niet tegen.

Inmiddels is de ren klaar en hebben de kippen overdag meer bewegingsruimte. Het is een waar kunstwerk geworden. Mijn man is dol op werken met hout dus op de bouw van een nachthok en ren kon hij zich helemaal uitleven. Het komende weekend hoopt hij het nachthok ook klaar te hebben, dan hebben ze ook ’s nachts meer ruimte.

Na een uurtje rennen en graven in de tuin lok ik ze met voer naar de ren. Het is zo koddig om te zien als ik met het voer aan kom lopen komen ze op een drafje op mij af, ik kan zo de hele tuin door wandelen met een koppel kippen achter mij aan. Ik moet dan weer denken aan ons laatste bezoek aan de Efteling waar een ludiek uitgedost stel door het park heen marcheerden met een koppel ganzen die op commando stil hielden. Zo ziet het er bij mij ook uit. Waar ik ga gaan zij en waar ik stil sta staan ze ook stil. Ik voel mij dan echt moeder van zes!

De nieuwe ren

Ren en nachthok ineen

Haan met pad

 

Gezinsuitbreiding

Sinds twee weken hebben wij gezinsuitbreiding. Zes kuikens huizen in onze serre. Ik kreeg ze van een alleraardigste yoga collega. Het zijn kippen van het Duitse ras Bielefelder, een dubbeldoel ras, zoals dat heet. Het zijn niet alleen goede eierenleggers, zelfs in de winter, maar zijn ook vanwege het gewicht ideale vleeskippen. Daarnaast is het een sterk ras dat goed bestand is tegen slechte weersomstandigheden. Ideaal dus als wij zelfvoorzienend willen worden en de kippen zoveel mogelijk buiten willen laten lopen.

Kuikens net uit het ei

We werden lichtelijk door de komst van de kuikens overvallen dus waren nog niet helemaal voorbereid. Bij gebrek aan de juiste warmtelamp lieten wij de eerste nacht een gewone lamp dicht boven de doos hangen. De volgende dag las ik in het kippenboek, dat ik snel even geleend had van mijn schoonzuster, dat ze ’s nachts in het donker moeten zitten, want anders eten ze de hele nacht door. “Ja, mam, zo kweek je dus plofkippen”, zei mijn zoon doodleuk. Tja je moet het maar weten.

Omdat ze rechtstreeks uit de broedmachine komen ben ik een beetje hun moeder geworden. Zodra ik maar in de buurt kom van de kuikens is er gelijk commotie in het hok en zijn ze in afwachting van eten. Hongerig dat ze zijn. Je ziet ze gewoon groeien, zelfs terwijl ’s nachts het licht uit is.

De eerste dagen hielden wij ze nog in een doos, maar dat was al rap te klein. Toen ik op zeker moment de eerste kuiken wankel balancerend op de rand van de doos zag zitten wist ik dat er een nieuwe oplossing moest komen. Dus zitten ze nu in een konijnenhok. Onze katten zijn sinds de komst van de kuikens angstvallig buiten gehouden. Ik moet er niet aan denken dat zo’n lief klein kuikentje zijn kopje door het (iets te grote) gaas heen steekt en de kat denkt: “Kip ik heb je”.

De kuikens twee weken oud

Vanwege de hittegolf hadden we uiteindelijk niet eens een warmtelamp nodig. Het was op sommige momenten 38°C in de serre. Inmiddels is de temperatuur weer wat lager, maar ook met een wat lagere temperatuur doen ze het geweldig. Nu moeten we voorbereidingen treffen voor het buitenleven. De komende weken gaan we aan de slag met de bouw van een kippenhok.