De kwalijke praktijken van Monsanto

De kracht van de boodschap ligt in de herhaling. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden dat patentering van zaden onethisch is, daarom ben ik blij met de aandacht die Zembla besteedde aan de kwalijke praktijken van bedrijven als Syntegra, Monsanto en Bayer. Het wordt hoog tijd dat de politiek echt gaat ingrijpen voor het te laat is.

Broccoli op stam

Allerlei zaden worden al eeuwen veredelt, dat is niets nieuws. Alle positieve eigenschappen worden gebruikt om nieuwe soorten voedsel te kweken dat beter bestand is tegen ziekten en betere eigenschappen heeft ten aanzien van de smaak. Iedere kweker heeft het recht om dat te doen. Anders wordt het als er een patent aangevraagd wordt op unieke eigenschappen. Door dit toe te staan zijn we een doodlopende weg ingeslagen die de mensheid op termijn alleen maar kan schaden.

Tijdens het bekijken van de documentaire krijg ik steeds meer pijn in mijn buik. Waar gaat het heen met deze wereld en waarom zitten we te slapen met z’n allen. Er is weer een patent toegekend op zaad van een gangbaar gewas. Dit keer aan Monsanto die een broccoli heeft weten te kweken op een hogere stam zodat hij beter machinaal oogstbaar is. Een patent toestaan op een gewas dat van nature al bestaat is onethisch. Door dit patent kan het zaad van het product dat gewoon in de natuur voorkomt nu niet meer zomaar gebruikt worden, want dan krijg je een gepeperde rekening van Monsanto gepresenteerd. De kwekers die inmiddels een vergelijkbaar product hebben ontwikkeld en daar geen patent op hebben aangevraagd hebben nu het nakijken.

Stan Laurel

Zembla laat zien dat een dialoog met Monsanto lastig is. Na lang aandringen wordt uiteindelijk een interview toegestaan. De man uit Engeland die aan een interview meewerkt lijkt rechtstreeks afkomstig van het komische duo ‘Laurel and Hardy’. Hij trekt niet alleen dezelfde onnozele blikken als de komiek, maar geeft ook dito antwoorden.

Gelukkig wordt er al jaren vanuit bepaalde politieke partijen (zoals De Groenen) en actiegroepen bezwaar gemaakt en actie gevoerd. Maar de grote multinationals hebben inmiddels zoveel kapitaal vergaard met dit soort praktijken dat ze geld genoeg hebben om wetgeving te vertragen, te verhinderen of te beïnvloeden.

Ik roep iedereen op alert te blijven op dit onderwerp en in actie te komen als dat nodig is, want samen kunnen wij de wereldvoedselvoorziening behouden en de multinationals stoppen als dat nodig is.

 

Zaden ruilen voor de biodiversiteit

In het weekend van 28 februari en 1 maart 2015 vond op landgoed Kraaybeekerhof in Driebergen onder de noemer “Recalaim the Seeds” een zadenruilbeurs plaats, een mooie gelegenheid om een keer langs te gaan. Dat het druk zou worden kon je bij aankomst al zien. Vanaf het station ging er een lange stoet van mensen richting het landgoed. Ondanks het kille weer heb ik met volle teugen genoten van alle bevlogen mensen die begaan zijn met de natuur.

Biologisch-dynamisch tuinieren is de basis voor de Kraaybeekerhof. Een combinatie van activiteiten vinden plaats op het 6 hectare tellende landgoed. Er is een landgoedwinkel waarin de eigen verbouwde producten worden verkocht. Er is een culinair restaurant en er worden zalen verhuurd. Maar ook de kennis over de natuur, biologisch-dynamische landbouw en voeding wordt gedeeld via allerlei workshops en cursussen die door de academie worden aangeboden.

Uiteraard heb ik mijn zadenvoorraad aardig kunnen aanvullen, daar was het in eerste instantie om te doen, want er moet weer flink gezaaid worden. Zelf had ik ook het nodige aan zaaigoed meegenomen. Tot mijn verrassing kwam ik mierikswortel tegen wat ik al een tijdje hoog op mijn verlanglijstje had staan. Ook heb ik mij laten verleiden om een aardpeer mee te nemen. Ook een uitdaging die ik al een tijdje wil aangaan.

Het zadenruilweekend was mede georganiseerd als stil protest tegen alle bedrijven die zaden pattenteren en genetisch manipuleren. Dat was deze week ook weer in het nieuws. Steeds meer mensen ook van de niet groene politieke partijen komen in opstand tegen de onwenselijke situatie dat het exclusieve recht van zaden in handen komt van commerciële partijen. Zelfs staatssecretaris Sharon Dijksma liet deze week van zich horen.

Een impressie van het landgoed Kraayenbeekerhof.

Biodiversiteit is de essentie van ons bestaan – Dag 288

Door de biodiversiteit heeft onze natuur zich kunnen ontwikkelen tot wat het nu is. Je zou denken dat dit succes wordt benut om de bevolking op aarde te kunnen blijven voeden, toch is het tegendeel gaande. Door technologische ontwikkeling krijgen een aantal GMO bedrijven steeds meer natuur in eigendom. Zij zijn er niet bij gebaat om de natuur zijn gang te laten gaan en werken derhalve niet mee met de instandhouding van de biodiversiteit.

Neem (foto: Wikipedia)

De GMO bedrijven houden de burgers voor dat de technologische ontwikkelingen worden ingezet om zeer gespecialiseerde zaden te ontwikkelen die zorgen voor een hogere gewasopbrengst zodat de groeiende wereldbevolking blijvend kan worden gevoed. Steeds meer signalen laten echter het tegendeel zien. De Indiase wetenschapper Dr. Vandana Shiva voert actie tegen de multinationals die de complete voedselketen in handen proberen te krijgen. Zo legt Monsanto de hand op de zaden, domineert het bedrijf Cargill de graanhandel, hebben bedrijven als Nestlé en Kellogg’s de touwtjes in handen als het gaat om de voedselverwerking en is Walmart de grote speler op gebied van de voedseldistributie naar de consument.

Vooral Monsanto heeft in de ogen van Dr. Shiva een uiterst dubieuze rol. Op het Indiase platteland hebben inmiddels een kwart miljoen katoenboeren zelfmoord gepleegd door hun eigen pesticiden in te nemen. Zij zitten namelijk vast in het web van Monsanto en zien geen uitweg meer om aan de financiële verplichtingen te voldoen. Geen geld, geen zaden en geen inkomsten.

Gandhi: Er is genoeg voedsel voor ieders behoefte, maar er is niet genoeg voor de hebzucht van een enkeling.

In een tweedelige documentaire die in Nederland is uitgezonden door de Boeddhistische Omroep worden de misstanden van de voedselketen aan de kaak gesteld en de noodzaak van biodiversiteit om te overleven uitgelegd. Biodiversiteit en kleinschaligheid stelt ons, beter dan de grootschalige monoculturen, in staat om bij onvoorspelbare weersomstandigheden en de veranderende klimaatsituaties toch voedsel op tafel te krijgen. Het behoud van diversiteit aan zaden is hierbij van levensbelang. Patenten en eigendomsrechten op wat gewoon in de natuur aanwezig is past daar absoluut niet in.

Een mooi voorbeeld is de Neem boom, familie van Meliaceae waar ook de sering toebehoort, die jarenlang voorwerp was van biopiraterij. De boom heeft diverse medicinale eigenschappen die in India via de overlevering bekend zijn, zoals een desinfecterende en antibiotische werking en als biologisch insecticide. De Neem was in de VS gepatenteerd waardoor de natuurlijke eigenschappen niet meer voor iedereen toegankelijk waren. Na een proces van meer dan 10 jaar is het patent gelukkig opgeheven.

De documentaire in twee delen is de moeite van het bekijken waard.

Web of life – deel 1

Web of life – deel 2

 

 

Het houden van een moestuin wordt verboden – Dag 285

De trend om een moestuin te houden is niet meer te stuiten. Zelfs staatssecretaris Jetta Klijnsma adviseerde de Nederlanders dit jaar om maar een moestuin te beginnen als aanvulling op het pensioen. Dit als reactie op de kritiek over het korten op de pensioenen in het kader van de bezuinigingen en het betaalbaar houden van de pensioenen in de toekomst. Die opmerking werd haar niet in dank afgenomen.

Oogst september

De opleving van de moestuin is het gevolg van een aantal ontwikkelingen. Zo hebben steeds meer mensen oog voor het milieu waardoor velen vegetarisch en biologisch zijn gaan eten. Mede ingegeven door de crisis zien we dat steeds meer mensen het huidige economische systeem in twijfel trekken en kiezen voor een meer zelfvoorzienende levensstijl. Verder voedt de informatievoorziening de twijfel over de gezondheid en de herkomst van ons voedsel dat in de winkels verkocht wordt en komen mensen in opstand tegen genetische manipulatie (GMO) en DNA-pattentering van onze gewassen door bedrijven als Monsanto als ook tegen het dreigend verbod op vrij zaaigoed.

Maar ondertussen bereid de Europese Unie wetgeving voor waarbij het kweken van gewassen van eigen geoogste zaden verboden zal worden, net als in een aantal staten in de Verenigde Staten het geval is. Te zot voor woorden. Iets wat de natuur standaard doet mag door de mens niet gebruikt worden. Dit is een maatregel die uit het lobbycircuit komt van de bedrijven die zaden pattenteren. Hiermee proberen ze de touwtjes in handen te houden en hun afzetmarkt te garanderen.

De volgende stap is dat het houden van een moestuin verboden wordt, zoals het geval is in de VS. In 2010 nam de Amerikaanse Senaat een wet aan die particulieren verbiedt om zelf groente en fruit te kweken, te delen en te verhandelen. De meeste senatoren waren door de gigantische lobby beïnvloed met de mededeling dat het niet veilig is om eigen voedsel te verbouwen (maar waarschijnlijk speelde geld een meer belangrijke rol). De burger wordt daarmee gedwongen voedsel in de winkel aan te schaffen. Hoeveel erger kan het worden?

Maar goed zolang onze eigen Jetta Klijnsma aan het roer staat zal het zo’n vaart niet lopen. Hoewel politici ook plotseling 180°C kunnen draaien. Toch is het van belang om dit soort ontwikkelingen omtrent wetgeving goed in de gaten te houden. De Groenen in samenwerking met de Europese Groenen zijn daar in ieder geval heel alert op.

 

De wet van de zaden – Dag 259

Is de titel van een boekje dat ik onlangs in handen kreeg. Hierin maakt de Indiase wetenschapper en activiste Dr. Vandana Siva zich hart voor het vrije recht op het gebruik van zaden. Zij strijdt tegen genetische manipulatie (GMO) van en patentrechten op zaden waarmee multinationals de greep op de fundamenten van onze voeding steeds meer in handen krijgen. Hierdoor ligt de positie van de consument en zijn voortbestaan bij enkelingen die eigenaar zijn van commerciële bedrijven, met alle gevolgen die denkbaar zijn.

Dr. Vandana Shiva

Zaden staan aan het begin van de voedselketen en mogen niet in handen zijn van privépersonen. Ook heeft dit nadelige gevolgen voor de biodiversiteit. Bedrijven kunnen namelijk meer winst genereren in landbouw gericht op monoculturen, waardoor de biodiversiteit onder druk komt te staan en de bodem wordt uitgeput en onvruchtbaar wordt. Dr. Shiva buigt zich ook over de vraag hoe de wereld gevoed kan worden. Zij deed onderzoek en is tot de conclusie gekomen dat dit alleen mogelijk is als wij werken volgens ecologische kleinschalige landbouwmethoden.

De wereld is niet deelbaar, dat leert ons de kwantumfysica en de natuur laat zich niet uniformiseren. Het belangrijkste kenmerk van de natuur is diversiteit, daarom moeten we daar voor blijven vechten. Zaad valt binnen de commons, dat betekent dat het eigendom is van alle burgers, vrij toegankelijk en gratis verhandelbaar omdat zaad leidt tot de beschikbaarheid van voedsel, de eerste levensbehoefte van de mens, verantwoordelijk voor ons voortbestaan.

De eigendomsrechten van zaden is een belangrijk aandachtsgebied van de Europese politiek, waarbij vooral de Europese Groenen, waar ik zelf lid van ben, de voortrekker is. Het boekje is niet voor niets uitgegeven door de Europese Groenen in samenwerking met de Belgische denktank Oikos. Ben je net als ik van mening dat de multinationals als Monsanto moeten worden gestopt zeg dan massaal ‘nee’ tegen de kwalijke praktijken van deze multinationals.

We kunnen de macht van de multinationals weerstaan als we zonder angst met een flinke dosis lef met elkaar blijven strijden voor het recht op vrije zaden zodat we ons bestaan veilig stellen. Als we dat samen doen met Dr. Shiva als onze voorvechter gaat dat ons zeker lukken.

Bekijk hier de bevlogen speech van Dr. Shiva over de vrijheid van zaden met de titel: “Seeds of love”.

 

 

De voor- en nadelen van GenTech – Dag 188

Al eerder sprak ik mijn afschuw uit over bedrijven als Monsanto, Bayer, Syngenta, Basef en DuPont die zaden manipuleren om daar vervolgens patent op aan te vragen. Nu is er niets mis mee om zaden te veredelen. Dat houdt in dat de positieve eigenschappen van zaden worden gebruikt bij het kweken van nieuwe rassen, bijvoorbeeld met behulp van kruisen. Dat wordt al sinds mensenheugenis gedaan, ook in de biologische landbouw. Waarom ook niet? Maar zaden genetisch manipuleren (GMO) is een heel ander verhaal.

Veredeling van rassen kost tijd, immers de hele zaai-, kweek- en oogstcyclus moet worden doorlopen om de juiste eigenschappen in de praktijk te zien ontstaan. Daarom is vanaf midden vorige eeuw gestart met gentechnologie waarbij veranderingen op niveau van het DNA werd toegepast. Een snellere en directere manier om resultaat te boeken met als extra voordeel dat door de aanpassing op DNA-niveau de mogelijkheid ontstond om een gewas te pattenteren. Deze technologie wordt vooral toegepast om gewassen resistent te maken tegen ziekten. Hierdoor worden oogsten succesvoller en is het een antwoord op de groeiende wereldbevolking.

Als het mogelijk is om gewassen te beschermen tegen ziekten dan is het ook mogelijk om gewassen bepaalde eigenschappen mee te geven om resistentie te creëren tegen bestrijdingsmiddelen. Zo is een middel als RoundUp ontstaan. Velden met GMO-gewassen, zoals bijvoorbeeld mais of katoen, kunnen nu heel eenvoudig besproeid worden met RoundUp zodat alle onkruid verdelgt en plaaginsecten worden vernietigd en de gewassen keurig overeind blijven. Hierdoor zijn wereldwijd de katoenoogsten flink gegroeid. Goed voor de kledingindustrie maar het klinkt natuurlijk verschrikkelijk dat je uiteindelijk gewassen op je bord krijgt die besproeid zijn met verdelgingsmiddelen.

Nog een groot nadeel van GMO is dat door de pattentering armere boeren op achterstand komen te staan, omdat ze de dure zaden niet kunnen betalen. En als ze dat wel hebben gedaan, vooruitlopend op een goede oogst, en de oogst mislukt dan zijn de problemen niet te overzien. De financiers en de grote GMO-bedrijven deinzen niet terug, ook niet daar waar de GMO-gewassen door de wind verspreidt bij jou onbedoeld in je oogst belanden, dan kan je alsnog betalen.

De GMO bedrijven verdienen veel geld aan GMO. Ze hebben geld genoeg voor een krachtige lobby en kunnen daardoor de publieke opinie makkelijk beïnvloeden en allerlei rookgordijnen opwerpen. Voor milieuactivisten is GMO een geliefd onderwerp, zo ook voor de politieke partij De Groenen waar ik voor sta. Om tegenwicht te bieden aan de machtige lobby blijft het belangrijk om de boodschap te herhalen. Dat blijf ik dus doen. Daarnaast is voor mij de voornaamste reden om zoveel mogelijk mijn eigen groente en fruit te kweken de wetenschap dat ik precies weet wat ik eet!

 

Diversiteit – het zou verboden moeten worden! – Dag 162

En dat gaat het binnenkort ook. Het kweken met en het bezit van natuurlijke zaden wordt strafbaar, ook binnenkort in de EU. De land- en tuinbouwbedrijven worden als het aan de Europese Commissie ligt verplicht om standaard zaaigoed in te kopen. Waar zijn wij nou helemaal mee bezig? Hier moeten we nu echt massaal de straat voor op. Gelukkig gebeurt dat al, met de marsen tegen Monsanto, maar nog lang niet effectief genoeg. Wie wel effectief zijn om dit soort onethische regels op te leggen zijn natuurlijk de gentechnologie bedrijven met hun lobbyapparaat. Alles onder het mom van het veiligstellen van hun investeringen, maar dan wel ten koste van de diversiteit! Want ze weten het zo te verkopen aan de politici dat niet alleen de eigen gepatenteerde zaden als standaard worden aangemerkt, maar dat de al eeuwen bestaande rassen worden verboden, zelfs onder de hobbyisten.

Foto: De Vegetariër

Door deze maatregelen komt straks het genetisch materiaal om voedsel te produceren in handen van private organisaties. Hiermee hebben zij straks de macht om de massa te voeden maar ook voedsel te onthouden! Zien we dat niet? Eerst gold het alleen voor de Verenigde Staten, daar zijn wij nauwelijks tegen in geweer gekomen, in Europa gaat dat anders bij ons komt zo iets er niet doorheen, dachten wij. Maar ook de EU begint te bewegen. De lobby van de gentechnologie bedrijven wordt flink gesponsord en is oppermachtig.

Het bestaansrecht van de mens komt met deze maatregelen ernstig in gevaar. Dit kan ernstiger gevolgen hebben dan een atoombom of een ander massavernietigingswapen. Als de gentechnologie bedrijven kwaad willen dan kunnen hele volken worden uitgeroeid. Politici wordt voorgehouden dat genetische veranderingen aan zaden nodig zijn om oogsten meer succesvol te laten zijn anders zijn we nooit in staat de gehele wereld van voedsel te voorzien. Daarbij wordt echter voorbij gegaan aan de diversiteit die al miljoenen jaren in de natuur aanwezig is. Gentechnologie zal de diversiteit onder druk doen staan.

Boos wordt ik daar van. Zijn wij dan met z’n allen zo stekeblind dat we dit niet zien? Zitten de politici in het Europarlement dan met oogkleppen op? Of is het de gemakzucht dat we geen actie ondernemen? Zijn wij kikkers die in lekker lauw badwater zitten waar langzaam de temperatuur wordt opgevoerd tot het punt dat we allemaal ingedut zijn en niet meer in staat om uit het water te springen? De volgende stap is dat het particulieren verboden wordt om zelf groente te kweken.

Ook gepatenteerde zaden waaien met de wind mee – Dag 92

De verkiezingen voor het Europese Parlement staan voor de deur. Op 22 mei gaan we weer naar de stembus. Ik ben lijsttrekker voor De Groenen lijst 13, als ik voldoende stemmen weet te behalen vertrek ik misschien wel naar Brussel. Dus lees ik nog een keer alle stukken grondig door om goed beslagen ten ijs te komen voor gesprekken met burgers, debatten of voor een plotseling opduikende journalist.

Vooral de onderhandelingen voor een nieuw handelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten, genaamd TTIP, is onderwerp van gesprek. In de EU hebben wij wat striktere normen als het gaat om voedselveiligheid, milieubescherming, arbeidsvoorwaarden, privacy regels en consumentenbescherming dan de VS. Als daarover geen goede afspraken worden gemaakt kunnen er dingen gebeuren die we niet willen.

De onderhandelingen duren nu al een jaar en vinden achter gesloten deuren plaats. De grote vraag is wie gaat er beschermd worden de burger of het bedrijfsleven? Ik maak mij daar best zorgen om. De angel zit hem vooral in een aparte arbitragecommissie, de ISDS, die men wil invoeren. Dan kan bijvoorbeeld een Amerikaans bedrijf een Europese lidstaat voor het gerecht dagen als die staat op democratische wijze bepaalde wetten doorvoert waardoor het bedrijf zijn handel geboycot ziet. Bijvoorbeeld het rookverbod, of het verbod op de verkoop van sigaretten.

Ik moet er niet aan denken dat een bedrijf als Monsanto de Nederlandse staat voor het gerecht kan slepen als wij democratisch besluiten om Roundup te verbieden. Want daar praat je over. En wat als zij ons zover weten te krijgen dat wij alleen maar gepatenteerde zaden mogen gebruiken? De beroemd geworden zaak van Monsanto tegen de Canadese boer Percy Schmeiser, die werd veroordeeld voor het in bezit hebben van gewassen van Monsanto die gewoon door de wind aangevoerd waren, zegt genoeg.

Omdat eerlijke handel, de invoering van een basisinkomen, zuinig zijn op onze aarde, het milieu, ruilen van zaden, moestuinieren maar vooral de toekomst van mijn kinderen mij aan het hart gaat zet ik mij in voor De Groenen.

Waar halen we het zaad vandaan? – Dag 49

Om groente en kruiden te kweken hebben we zaad nodig. Daar kan je op verschillende manieren aankomen: kopen, zelf oogsten of van iemand anders krijgen dan wel ruilen. In het allereerste begin haalde ik mijn zaden gewoon bij het plaatselijke tuincentrum. Mijn voorkeur ging vooral uit naar biologische zaden. Helaas zijn die niet altijd standaard in het assortiment verkrijgbaar, dus liet ik wel eens wat bestellen. Inmiddels weet ik de weg wel te vinden op internet en is alles wat ik wil online te bestellen. Even googlen en je vindt diverse bedrijven.

Mijn eigen voorraad zaden

Voor mijn grootschalige pompoenkweek heb net weer een nieuwe bestelling gedaan bij De Bolster. Een Nederlands bedrijf dat alleen biologisch zaaigoed produceert en daarvoor volledig gecertificeerd is, dan weet je dus dat het goed zit. Omdat mijn Uchiki Kuri pompoen niet meer in het assortiment zat heb ik even ruggespraak gehad en ben met deze bestelling overgestapt op een door de Bolster zelf ontwikkelde variant genaamd Fictor. Ik ben benieuwd wat het resultaat gaat zijn.

Het is makkelijker gezegd dan gedaan ‘even zaden kopen’. De markt wordt steeds lastiger. Er zijn namelijk steeds meer zaden veredeld en gepatenteerd. Ik heb al in een eerdere blog geschreven over de kwalijke praktijken van bedrijven als Monsanto, die nieuwe rassen ontwikkelen en patenteren. Hoe ze het voor elkaar krijgen weet ik niet maar er zijn staten in de VS waar mensen geen moestuin meer mogen houden. Als je dat hoort dan klinkt dat natuurlijk bizar, maar het is wel een feit. Alles door de terreur van de gentech bedrijven.

Door verregaande technologische ontwikkeling en aanpassing van raseigenschappen door bedrijven die daar octrooi op aanvragen wordt de toegang tot vrij verkeer rondom zo’n ras afgesloten. En als er maar lang genoeg octrooien worden toegekend is er straks geen vrij gewas meer beschikbaar en zijn wij met handen en voeten gebonden aan de gepatenteerde zaden. Dan is het strafbaar om zelf zaden te oogsten, ook al is het van je eigen gekweekte planten, of om zaden te ruilen met andere tuinliefhebbers.

En weet je dat veel aangepaste rassen geen zaad meer produceren? Denk aan de pitloze druiven, lekker hoor, maar er kan geen druif meer uit voortkomen. En als ze nog wel zaden bevatten dan is de kiemkracht verminderd. Denk aan de aardappelen, zodanig aangepast dat ze niet of niet snel meer uitlopen. Handig want dan kan je ze langer bewaren, maar ook hier geldt dat er geen aardappel meer ontspruit.

Al deze ontwikkelingen hebben niet alleen gevolgen voor de vrije beschikbaarheid van zaden maar zal ook invloed hebben op de biodiversiteit. Want door het doorkweken van bepaalde eigenschappen verdwijnen andere eigenschappen die gewoonlijk in de natuur aanwezig zijn en dat is beslist niet goed voor de soorten als geheel. De natuur is gebaat bij diversiteit, daar ligt haar kracht en bestaansrecht. Dus laten we dit soort praktijken een halt toeroepen nu het nog kan, want anders kunnen er wel eens hele ernstige dingen gebeuren, zoals het helemaal niet meer beschikbaar zijn van zaden.

En zeg nu zelf we willen straks toch niet beboet worden voor ieder gewas dat spontaan door de natuur onze tuin ingeblazen wordt! Teken daarom de petitie “Hart voor biodiversiteit, geen octrooi op leven” waarmee wij een signaal afgeven aan het Europees Parlement dat dit niet acceptabel is.

Nog meer weten? Lees dan het volgende artikel.