Lokale voedselvoorziening – Dag 241

De boycot van Rusland begint negatieve vruchten af te werpen. Er zijn al een aantal fruittelers die faillissement hebben moeten aanvragen. Bij mij in de buurt zie je hele boomgaarden waar het fruit hangt te rotten aan de boom. Zonde. Zou het niet handiger zijn als we meer op onze eigen regio of in ieder geval ons eigen land gericht zijn wat het produceren van voedsel betreft. Nederland is een van de dichtst bevolkte gebieden ter wereld, dat betekent dat er niet veel grond beschikbaar is om voedsel te produceren. Ik heb mij altijd al afgevraagd of het wel logisch is dat we veel voedsel produceren voor het buitenland.

Al dat voedsel dat wij hier produceren moet niet alleen op schaarse grond geproduceerd worden maar moet ook nog eens een lange weg afleggen om elders te worden geconsumeerd. Dat betekent allemaal vervoersbewegingen die een belasting vormen voor het milieu. Om nog maar te zwijgen van de hulpmiddelen die nodig zijn om het voedsel vers te houden. Natuurlijk levert het inkomsten op, maar zou het niet veel slimmer kunnen?

Als we meer voor lokale consumptie gaan produceren en de globalisering daarmee voor een deel de rug toedraaien dan heeft dat nog een ander voordeel. We zijn dan minder afhankelijk van geopolitieke problemen zoals de boycot van Rusland, waardoor veel boeren (in Europa) momenteel in de problemen verkeren. Als we op een andere manier gaan produceren, meer gericht op de vraag en aanbod in eigen land en minder op een grootschalige monocultuurwijze, dan zijn de prijzen ook een stuk stabieler. De noodzaak om grootschalig te produceren wordt dan kleiner.

Gaan we daarmee terug naar de vorige eeuw? Nee dat denk ik niet. We hebben zoveel kennis en ervaring opgedaan met het produceren van voedsel en we hebben de beschikking over geavanceerde ICT systemen. Hierdoor moeten we goed in staat zijn om heel gespecialiseerd voedsel te produceren en dat nauwkeurig af te stemmen op heel gespecialiseerde vraag, waardoor de prijs geen rol meer speelt. Als wij dat niet kunnen dan doen we pas iets verkeerd. Dit gegeven maakt het voor jonge boeren ook een stuk aantrekkelijker om het vak uit te oefenen. Nu is nog maar 4% van alle landbouwers jonger dan 35 jaar waardoor de opvolging een probleem vormt.

Zonder boeren geen voedsel. En zonder innovatie en creativiteit geen bloeiende economie. Ik denk dat het veel slimmer kan. Als nu de bestaande boeren de jonge boeren met frisse ideeën een kans geven en gaan samenwerken dan is niet alleen de sector beter af maar Nederland zelf ook. Waar wachten we nog op? Waar blijft de overheid met stimuleringsmaatregelen om de sector echt innovatief te maken?

 

Tomaten gooien voor de fun – Dag 217

Op zaterdag 14 september 2014 is er in Amsterdam een tomatengevecht. Of dit nu de oplossing is om het tomatenoverschot weg te werken lijkt mij niet echt zinvol. Het komt op mij over als pure voedselverspilling, daar heb ik al eerder over geschreven. Wel leuk om de agressie over de oorlogen die in de wereld gaande zijn, waar ook de Boycot van Rusland uit voort komt, kwijt te kunnen. Het wordt vast net zo ‘bloederig’ als de gewonden en doden in de oorlogen in Oekraïne en Syrië en Irak.

Ik wil niemands ‘feestje’ verstoren maar ik vraag mij toch af of het niet beter is om de tomaten direct aan te leveren aan het Rode Kruis die met enorme tekorten kampt vanwege de vele brandhaarden in de wereld. Als het leveren van de verse tomaten niet haalbaar is dan zijn er andere mogelijkheden zoals het inmaken tot tomatenpuree en ingeblikt afleveren aan de mensen die het goed kunnen gebruiken. Die 15 euro per persoon kan ingezet worden om de tomaten en/of de puree op de juiste plaatsen in de wereld te krijgen. En om de tomatenpulp die overblijft van de straten af te krijgen kost, denk ik, net zoveel energie als de energie die de pulp in de biomassacentrale gaat opbrengen.

Teleurgesteld ben ik dat de boycot tot dit soort steunbetuigingen moeten leiden. Er is ook sprake van een stuk ondernemersrisico. Ook ondernemers in de voedselsector moeten hun risico’s spreiden. Pas als een oogst mislukt zou er sprake kunnen zijn van steun, niet bij overconsumptie, gebrek aan afnemers of welke andere vorm van overvloed dan ook. De klagende boeren hadden vooral problemen met de prijsdalingen waardoor ze hun voedsel voor te lage bedragen kwijt konden. En als je de cijfers goed leest dan is er helemaal geen steun meer nodig omdat de prijzen al weer op het zelfde niveau terug zijn als voor de boycot van Rusland.

Leuk gevonden hoor van de jonge ondernemers maar ik laat deze creativiteit aan mij voorbij gaan.

De soep werd niet zo heet gegeten – Dag 204

Dat er te snel moord en brand geschreeuwd is over de dalende groente- en fruitprijzen vanwege de boycot van Rusland is nu wel duidelijk. Vandaag werd bekend dat de prijzen van tomaten, komkommer en paprika’s weer is gestegen tot het oude niveau van voor de boycot. Steunmaatregelen uit de EU zijn ineens niet meer nodig. “Gelukkig” denk ik bij mijzelf “dan hoeven de boeren niet meer te klagen”. Maar ook dat blijkt niet het geval want in de berichten gaat de klaagzang gewoon door. Nu is het slechte weer de boosdoener. Het is te koud voor de tijd van het jaar dus blijft de oogst achter. Het is ook nooit goed.

Zelf merk ik ook dat de oogst nu wat achter blijft. Maar het was ook extreem veel wat er de afgelopen weken uit de moestuin kwam. Veel hebben we inmiddels weggegeven omdat we het niet opgegeten of verwerkt kregen. En al te veel inmaken heeft ook geen zin, want dan blijft er weer overschot in de vriezer of de kelder. Dat het tempo nu weer iets lager ligt komt ons goed uit. Waarom de boeren dan niet? De prijzen zijn nu toch weer in orde. Maar ik zal er wel een andere logica op nahouden.

In Deil bij de Manege en zorgboerderij HartenHoeve kon je vandaag voor 50 cent de kilo peren plukken waarvan het geld gedoneerd wordt aan het Rode Kruis van Oekraïne. Dat is nog eens een mooi initiatief. Zo kan het dus ook.

 

Wie het weet mag het zeggen – Dag 199

De Europese Unie kent 125 miljoen toe aan de getroffen boeren vanwege de gemiste omzet door de boycot van Rusland. Begrijpen doe ik het niet. Overal lees je dat de hoeveelheid export naar Rusland voor Nederland maar zeer gering is – slechts 0,1% van de totale export gaat naar Rusland – en als wij Nederlanders even een tijdje de juiste groente en fruit eten kunnen we de overschotten zelf wel wegwerken. Daarnaast lees ik berichten dat de groente- en fruitprijzen al voor de boycot dalend waren vanwege de enorme oogsten overal en de toenemende concurrentie uit landen in het oosten van Europa.

De supermarkten nemen inmiddels actie door onze eigen Hollandse producten als tomaten, paprika en komkommer in de aanbieding te doen. “Prijsacties helpen tuinders niet”, kopt De Volkskrant op 18 augustus. De brancheorganisatie LTO heeft geen goed woord over voor de acties omdat dit weer negatieve gevolgen heeft voor andere producten. Ook de Rabobank beklaagde zich over de promotie van Nederlandse waar omdat Nederland bij uitstek een exportland is. Is het dan nooit goed?

In De Volkskrant van 16 augustus is de teler van winterpenen Jos de Boer uit Westwoud aan het woord. “Ik overleef die boycot echt wel” laat hij weten in de krant. “Linksom of rechtsom er is altijd handel en de prijzen waren toch al laag.” Hij vindt dat de telers niet moeten klagen en vindt het niet juist dat collega’s de boycot aangrijpen nu het toch al een tijdje niet goed gaat in de branche. Landen als Polen, Tsjechië en Roemenië zijn volgepompt met subsidies waardoor de concurrentie is toegenomen.

Krijgen de grootste schreeuwers dan toch altijd weer gelijk? De Europese Unie heeft al een hulpprogramma opgestart voor het opkopen van overschotten en nu biedt de Nederlandse overheid de tuinders werktijdverkorting aan voor hun personeel. Ik ben commissaris bij een kinderopvangorganisatie die branche verkeert ook in zwaar weer, daar werd deeltijdwerkverkorting eerder in het jaar nog afgewezen. Volgens mij wordt er met twee maten gemeten. Wie het weet mag het zeggen.

 

De agrarische sector schreeuwt moord en brand? – Dag 197

We schreeuwen wel heel erg hard dat de boycot van Rusland ons zo erg treft. Volgens het CBS wordt slechts 0,1% van onze export getroffen. Vooral de agrarische sector wil compensatie omdat de prijzen voor groente en fruit zijn gekelderd. Natuurlijk is het niet fijn en ieder agrarisch bedrijf dat of alleen tomaten teelt of alleen appels en peren hebben natuurlijk een probleem. Natuurlijk is dat een reden om boos te zijn.

Maar als ik het artikel in de NRC van 11 augustus mag geloven, waarin de suggestie gedaan wordt aan alle Nederlanders een peertje meer en pondje extra kaas te eten zodat de afname op peil blijft, dan valt het dus nog wel mee. Ik vraag mij wel af waarom de prijsdaling in de winkel niet wordt doorgevoerd, zodat de extra tomaten en het tweede komkommertje aantrekkelijk worden en de winkelmand in gaan. Strijken nu de supermarkten de extra voordeeltjes op? Dat is natuurlijk niet de bedoeling, daar word ik wel een beetje moe van.

Compensatie is het credo daar zorgen de brancheverenigingen wel voor. Maar zit hier ook niet een stuk ondernemersrisico in? Wat nu als een oogst tegen zit of geheel mislukt? Er zijn wel meer branches die problemen hebben. Kijk eens naar al die ZZP-ers die geen klussen hebben, niet terugvallen kunnen vallen op een uitkering maar direct de bijstand ingaan nadat ze hun huis, auto en pensioen hebben opgegeten. Die beroepsgroep krijgt toch ook geen compensatie. De agrariërs zijn  ondernemers en ondernemers lopen risico.

Wat ik jammer vind is dat we niet naar de mogelijkheden kijken. Als ik van een product een overvloedige oogst heb die ik niet zomaar kwijt kan dan ga ik er wat anders mee doen. Van tomaten kan prima tomatensaus gemaakt worden. Ingeblikt is tomatenpuree zeer lang houdbaar. Fruit kan op velerlei manieren worden gebruikt omdat het niet lang houdbaar is. De appels kunnen prima tot moes of tot appelsap gemaakt worden.

Laten we de uitdaging aangaan om nieuwe recepten te bedenken met alle overtollige producten. Ik zie de proeftafels al voor mij in de supermarkten! Dus 24Kitchen aan de slag, zou ik zeggen. Wie weet komen daar hele mooie dingen uit, waardoor we in de toekomst niet afhankelijk zijn van één marktpartij die wegvalt.

Het enige lichtpuntje van deze boycot is dat na een campagne op social media de voedselbanken overtollig voedsel en fruit krijgen toebedeeld. Hebben de minima ook een keer een voordeeltje!